Yến phụng là loài chim cảnh được yêu thích nhờ vẻ đẹp sặc sỡ và giọng hót vui tai. Tuy nhiên, cách phân biệt yến phụng trống mái không phải ai cũng biết, nhất là với người mới chơi. Việc nhận biết đúng giới tính giúp bạn chọn chim phù hợp, ghép đôi sinh sản hiệu quả và chăm sóc tốt hơn. Hãy cùng khám phá những cách đơn giản, dễ áp dụng để phân biệt trống và mái chính xác.

Quan sát màu mũi sáp để phân biệt yến phụng trống mái

Mũi sáp (cere) là tiêu chí đầu tiên và quan trọng nhất trong cách phân biệt chim yến phụng trống mái. Đây là vùng ngay trên mỏ chim, nơi chứa lỗ mũi. Quan sát kỹ phần mũi sáp sẽ cho thấy sự khác biệt rõ giữa trống và mái, nhất là khi chim đã trưởng thành.

Cách phân biệt chim yến phụng trống và mái qua màu mũi sáp

Chim trống trưởng thành thường có mũi sáp xanh lam đậm, đều màu và bóng mịn. Đây là dấu hiệu dễ nhận thấy ở các màu phổ biến như xanh lá, xanh lam, vàng xanh. Phần mũi sáp này giữ màu ổn định quanh năm và ít thay đổi.

Trong khi đó, chim mái trưởng thành có mũi sáp trắng ngà, nâu nhạt hoặc nâu sẫm. Vào mùa sinh sản, mũi sáp của chim mái dày lên, trở nên nhám và có màu nâu sẫm đậm hơn.

Nhận biết chim non qua mũi sáp

Với yến phụng non (dưới 3–4 tháng tuổi), phần mũi sáp chưa lên màu rõ, thường hồng nhạt hoặc tím hồng ở cả trống và mái. Tuy vậy, chim trống non vẫn có sắc lam hoặc tím lam nhẹ, còn chim mái thiên về trắng ngà, be hoặc hồng nhạt.

Đặc biệt, các biến thể màu như albino, lutino hoặc pied có mũi sáp nhạt màu hoặc hồng lâu dài, nên quan sát mũi sáp cần kết hợp với các dấu hiệu khác để đạt độ chính xác cao hơn.

>>>Khám phá thêm: Cách phân biệt từ loại trong tiếng Anh chi tiết dễ hiểu

Hành vi và tiếng hót giúp phân biệt yến phụng trống mái

Sau khi quan sát mũi sáp, người nuôi có thể kết hợp theo dõi hành vi và âm thanh để tăng độ tin cậy. Đây là cách được nhiều người áp dụng khi nuôi chim lâu dài, bởi chim trống và mái có tính cách và giọng hót rất khác nhau.

Cách phân biệt chim yến phụng trống mái qua hành vi

Chim trống thường sôi nổi, tò mò và thân thiện hơn. Chúng thích khám phá, hay lắc đầu, nhảy nhót, và khi gần chim mái sẽ ve vãn bằng cách gật đầu, múa, mớm mồi. Trong mùa sinh sản, chim trống luôn tỏ ra kiên nhẫn, chăm sóc chim mái để được chấp nhận.

Ngược lại, chim mái thường trầm tính hơn nhưng cũng có phần hung dữ. Chúng hay giữ lãnh thổ, sẵn sàng cắn nhẹ hoặc xua đuổi chim khác nếu bị làm phiền. Khi bước vào mùa sinh sản, chim mái cũng thích cắn thành lồng hoặc tổ để "chuẩn bị" không gian đẻ trứng.

Tiếng hót giúp nhận biết giới tính

Một đặc điểm rõ nét khác là giọng hót. Chim trống hót du dương, âm điệu đa dạng và có khả năng bắt chước âm thanh rất tốt. Chúng thường hót dài và chia nhịp rõ ràng, mang tính "trình diễn".

Chim mái ít hót hơn, tiếng kêu ngắn, đơn điệu, đôi khi khàn. Dù cũng phát âm thanh, nhưng chim mái không có những chuỗi hót dài và biến hóa như trống. Quan sát tiếng hót giúp người nuôi dễ dàng nhận ra giới tính mà không cần bắt chim lên kiểm tra.

Hình thể và dáng lông phân biệt yến phụng trống mái

Ngoài mũi sáp và tiếng hót, hình thể và dáng lông cũng là yếu tố hữu ích để nhận biết giới tính. Đây là cách phân biệt chim yến phụng trống và mái mà người chơi lâu năm thường sử dụng để bổ sung quan sát.

Phân biệt qua vóc dáng và lông chim

Chim trống thường có thân hình thon, dài và săn chắc. Phần đầu tròn, nhỏ gọn và lông mượt. Màu lông của chim trống ở nhiều dòng cũng sặc sỡ, họa tiết sắc nét hơn chim mái. Điều này giúp chim trống trở nên nổi bật và hấp dẫn trong mắt con mái.

Chim mái thường có thân hình đậm, chắc nịch, đầu rộng và hơi vuông hơn. Khi chuẩn bị sinh sản, bụng gần lỗ huyệt nở rộng để sẵn sàng đẻ trứng. Lông bụng và ngực chim mái đôi khi bông xù hơn, tạo cảm giác “tròn trịa”.

Nhận diện tinh tế qua ánh mắt và thái độ

Một mẹo nhỏ khác là ánh mắt. Chim mái thường có ánh mắt "sắc" hoặc hung dữ hơn, đặc biệt trong mùa sinh sản. Trong khi đó, ánh mắt chim trống thường hiền và linh hoạt hơn. Dù không tuyệt đối chính xác, quan sát vóc dáng và ánh mắt là cách bổ sung giúp phân biệt yến phụng trống mái tốt hơn khi kết hợp với các dấu hiệu khác.

Mẹo phân biệt chim non và lưu ý chọn mua yến phụng

Cuối cùng, người nuôi cần biết rằng phân biệt giới tính yến phụng non là công việc khó nhất. Chim dưới 3 tháng tuổi chưa ổn định màu mũi sáp và hành vi còn non nớt, nhưng vẫn có một số mẹo giúp phán đoán.

Cách phân biệt chim yến phụng trống mái khi còn non

Quan sát thật gần mũi sáp trong ánh sáng tự nhiên vẫn là cách cơ bản. Chim trống non thường ngả lam nhạt hoặc tím lam, còn chim mái thiên về trắng ngà hoặc hồng nhạt. Dù rất subtle, người nuôi kinh nghiệm có thể nhận ra khác biệt này.

Ngoài ra, hành vi dù chưa rõ rệt, nhưng trống non vẫn hay kêu líu ríu, tỏ ra tò mò và năng động hơn. Chim mái non thường trầm hơn, ít kêu và ít quan tâm đến môi trường xung quanh.

Lưu ý khi mua chim yến phụng

Người mới nuôi nên chọn mua chim từ cửa hàng uy tín, nơi có người bán giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ xác định giới tính. Một số cửa hàng thậm chí cam kết đổi chim nếu phân biệt sai.

Mũi sáp của chim mái có thể thay đổi theo mùa, khi không trong kỳ sinh sản thường nhạt màu hơn và dễ bị nhầm với chim trống. Đặc biệt, các dòng màu đặc biệt như albino, lutino, pied có phần mũi sáp kém đậm màu, đòi hỏi quan sát hành vi lâu dài và kinh nghiệm.

Việc nuôi để sinh sản không chỉ cần đúng giới tính mà còn cần ghép đôi “hợp tính”. Một cặp trống mái không hợp nhau có thể không sinh sản, không đẻ trứng hoặc không ấp con dù được ghép đúng giới tính.

>>>Khám phá thêm: Cách phân biệt vàng trắng và bạc bằng mắt thường cực dễ

Phân biệt yến phụng trống mái không quá phức tạp nếu bạn nắm rõ đặc điểm màu mũi, hành vi và hình dáng. Hiểu rõ giới tính của chim giúp bạn chăm sóc, ghép đôi và nhân giống hiệu quả hơn. Hy vọng những chia sẻ trên sẽ giúp bạn tự tin hơn trong việc nuôi yến phụng và xây dựng một môi trường nuôi chim khỏe mạnh, hài hòa và sinh sản tốt.