Bạn đã từng nghe đến lịch sử chùa Vĩnh Nghiêm ngôi chùa nổi tiếng giữa lòng Sài Gòn chưa? Vì sao nơi đây được coi là biểu tượng Phật giáo hiện đại tại miền Nam? Lịch sử chùa Vĩnh Nghiêm có điều gì đặc biệt mà khiến nhiều Phật tử và du khách tìm về chiêm bái mỗi ngày?
Chùa Vĩnh Nghiêm, còn gọi là chùa Đức La, tọa lạc tại thôn Quốc Khánh, xã Trí Yên, huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang, cách thành phố Bắc Giang khoảng 18km về phía Đông Nam. Chùa nằm ở vị trí phong thủy đẹp, nơi hợp lưu của sông Thương và sông Lục Nam, lưng tựa núi Cô Tiên, mặt hướng ra ngã ba Phượng Nhãn.
Đọc thêm: Vẻ đẹp di tích lịch sử Rạch Gầm Xoài Mút ở Tiền Giang
Theo thư tịch cổ và văn bia, chùa được xây dựng từ thời Lý (thế kỷ 11) với tên gọi Chùa Chúc Thánh. Đến cuối thế kỷ 13, Phật Hoàng Trần Nhân Tông (1258-1308) cho mở mang, trùng tu và đổi tên thành Vĩnh Nghiêm, biến nơi đây thành trung tâm Phật giáo lớn của Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử, một dòng thiền đặc trưng của Phật giáo Việt Nam.
Chùa Vĩnh Nghiêm Bắc Giang là nơi phát tích của ba vị Trúc Lâm Tam Tổ: Trần Nhân Tông, Pháp Loa (1284-1330), và Huyền Quang (1254-1334). Đây cũng là trung tâm đào tạo tăng ni, thuyết pháp, và lưu giữ kinh sách Phật giáo. Năm 1964, chùa được xếp hạng Di tích Lịch sử - Văn hóa cấp Quốc gia, và năm 2015, được công nhận là Di tích Quốc gia Đặc biệt.
Đặc biệt, kho mộc bản chùa Vĩnh Nghiêm, với 3.050 bản khắc chữ Hán và Nôm, được UNESCO công nhận là Di sản Tư liệu Ký ức Thế giới khu vực Châu Á - Thái Bình Dương năm 2012, khẳng định giá trị văn hóa và lịch sử vượt bậc của chùa.
Với diện tích 6.000 m², Chùa Vĩnh Nghiêm TP Hồ Chí Minh là một trong những ngôi chùa lớn nhất thành phố, nổi bật với Tháp Quán Thế Âm 7 tầng cao 40m, được xem là bảo tháp đồ sộ bậc nhất Việt Nam. Chùa không chỉ là nơi thờ Phật mà còn là trung tâm văn hóa, giáo dục, và từ thiện, thu hút hàng ngàn Phật tử và du khách mỗi năm. Chùa thuộc hệ phái Bắc Tông (Đại Thừa), mang không gian thanh tịnh giữa lòng đô thị sầm uất, đóng vai trò quan trọng trong đời sống tâm linh của người dân Sài Gòn.
Thời điểm lý tưởng để tham quan cả hai chùa là mùa xuân (tháng 1-3 âm lịch). Ở Bắc Giang, lễ hội Chùa Vĩnh Nghiêm (14/2 âm lịch) mang không khí sôi động, thời tiết mát mẻ, cảnh sắc tươi đẹp. Du khách nên đến sáng sớm (7:00-9:00) để tránh đông và tận hưởng không gian thanh tịnh. Mùa thu (tháng 9-11) cũng phù hợp, với thời tiết dễ chịu và ít khách.
Ở TP Hồ Chí Minh, mùa xuân trùng với Tết Nguyên Đán và lễ Phật Đản (15/4 âm lịch), chùa tổ chức nhiều nghi thức đặc biệt. Mùa Vu Lan (15/7 âm lịch) là dịp cầu siêu và báo hiếu, thu hút đông Phật tử. Chùa mở cửa từ 6:00-19:00 (Chủ nhật đến 23:00), nên đến sáng sớm hoặc chiều muộn để tránh đông. Du khách cần mặc trang phục kín đáo, dâng lễ chay (hương, hoa, xôi), và giữ im lặng để tôn trọng không gian linh thiêng.
Chùa Vĩnh Nghiêm Bắc Giang có diện tích khoảng 1 ha, với kiến trúc đăng đối, cân xứng, mang đậm dấu ấn thời Trần và được tu bổ qua các thời Lê - Nguyễn. Chùa gồm 5 tổ hợp chính:
Chùa lưu giữ nhiều di vật quý, nổi bật là kho mộc bản với 3.050 bản khắc, chế tác từ thế kỷ 17 đến đầu thế kỷ 20, khắc trên gỗ thị, bao gồm kinh Phật, luật giới, thơ phú, và nhật ký của các thiền sư Trúc Lâm như Yên Tử Nhật Trình, Thần Du Tây Phương Ký. Các mộc bản này phản ánh trình độ khắc chữ tinh xảo và giá trị văn hóa, lịch sử, triết học, y học.
Ngoài ra, chùa có 7 bia đá (thế kỷ 17-20), hệ thống tượng Phật, tượng La Hán, và hoành phi câu đối, mang phong cách nghệ thuật thời Nguyễn. Một tấm bia đá lục lăng niên hiệu Hoằng Định thứ 7 (1606) ghi việc tu sửa chùa, là chứng tích lịch sử quan trọng.
Chùa Vĩnh Nghiêm TP Hồ Chí Minh có kiến trúc hiện đại nhưng mang phong cách Bắc Tông truyền thống, với các khu vực chính:
Chùa sở hữu đại hồng chung “Chuông Hòa Bình” (đường kính 1,8 m, đúc năm 1971), do chùa Entsuin (Nhật Bản) tặng, cùng các phù điêu gỗ chạm khắc hình rồng, tứ linh, và các ngôi chùa nổi tiếng châu Á. Tháp Quán Thế Âm lưu giữ trang, sách, và vật phẩm Phật giáo quý giá.
Chùa Vĩnh Nghiêm Bắc Giang là trung tâm tâm linh và văn hóa, với các hoạt động nổi bật:
Chùa là điểm hành hương trên tuyến du lịch Tây Yên Tử, kết nối với chùa Đồng, chùa Hạ, và đền Kiếp Bạc, tạo hành trình tâm linh độc đáo.
Chùa Vĩnh Nghiêm TP Hồ Chí Minh là trung tâm Phật giáo năng động, với các hoạt động:
Chùa là điểm đến tâm linh giữa đô thị, gần các địa danh như Dinh Độc Lập (2,1km), chợ Bến Thành (3km), và chùa Pháp Hoa (1km), tạo điều kiện kết hợp tham quan.
Chùa Vĩnh Nghiêm Bắc Giang là “địa danh lam cổ tự”, nơi khởi nguồn Thiền phái Trúc Lâm, mang bản sắc Phật giáo Việt Nam. Chùa đóng vai trò trung tâm đào tạo tăng ni thời Trần, lập sổ bộ tăng tịch, định chức danh, và lưu giữ kinh sách. Kho mộc bản là di sản văn hóa vô giá, phản ánh sự phát triển ngôn ngữ (từ chữ Hán sang chữ Nôm), triết học, và đời sống văn hóa Việt Nam. Chùa gắn với Phật Hoàng Trần Nhân Tông, người sáng lập Thiền phái Trúc Lâm, thể hiện tinh thần “cư trần lạc đạo” – sống giữa đời mà giữ đạo.
Chùa Vĩnh Nghiêm TP Hồ Chí Minh kế thừa tinh thần Thiền phái Trúc Lâm, là cầu nối văn hóa Nam - Bắc. Chùa không chỉ là nơi thờ Phật mà còn là trung tâm giáo dục, từ thiện, và văn hóa, góp phần lan tỏa Phật pháp ở miền Nam. Việc lấy nguyên mẫu từ chùa Bắc Giang thể hiện sự tôn kính truyền thống và đoàn kết dân tộc.
Cả hai ngôi chùa đều là điểm tựa tinh thần cho người dân. Ở Bắc Giang, chùa Vĩnh Nghiêm thúc đẩy du lịch tâm linh Tây Yên Tử, tạo việc làm qua dịch vụ du lịch và bảo tồn văn hóa. Lễ hội chùa gắn kết cộng đồng, gìn giữ bản sắc dân tộc. Ở TP Hồ Chí Minh, chùa là nơi an yên giữa phố thị, hỗ trợ người nghèo qua từ thiện, và giáo dục đạo đức qua khóa tu. Chùa Vĩnh Nghiêm TP Hồ Chí Minh còn là biểu tượng kiến trúc Phật giáo thế kỷ 20, thu hút du khách quốc tế, góp phần quảng bá văn hóa Việt Nam.
Khám phá thêm: Khu di tích lịch sử Minh Đạm điểm đến không thể bỏ lỡ
Lịch sử chùa Vĩnh Nghiêm không chỉ phản ánh hành trình phát triển của Phật giáo Việt Nam mà còn là điểm tựa tinh thần cho nhiều thế hệ người dân Sài Gòn. Với kiến trúc hòa quyện giữa truyền thống và hiện đại, nơi đây trở thành một trong những biểu tượng văn hóa tâm linh đặc sắc. Hãy một lần tìm hiểu lịch sử chùa Vĩnh Nghiêm để cảm nhận sự an yên giữa phố thị náo nhiệt.
Address: Lô E1 - 12 Khu Dân Cư Xuyên Á, Xã Mỹ Hạnh Nam, Huyện Đức Hoà, Long An
Phone: 0945949382
E-Mail: contact@erci.edu.vn