ADHD là gì? Đây là câu hỏi được nhiều phụ huynh và người trẻ quan tâm khi nhận thấy các biểu hiện như mất tập trung, bốc đồng hoặc hiếu động quá mức. ADHD – hay còn gọi là rối loạn tăng động giảm chú ý – là một hội chứng phổ biến, đặc biệt ở trẻ em, nhưng cũng có thể kéo dài đến tuổi trưởng thành. Hiểu đúng về ADHD sẽ giúp việc hỗ trợ và điều trị hiệu quả hơn.
ADHD là bệnh gì? Giải thích khái niệm và nguồn gốc
ADHD nghĩa là gì?
ADHD là viết tắt của cụm từ tiếng Anh Attention Deficit Hyperactivity Disorder, được dịch sang tiếng Việt là rối loạn tăng động giảm chú ý. Đây là một rối loạn phát triển thần kinh thường xuất hiện ở trẻ em, nhưng cũng có thể kéo dài đến tuổi trưởng thành nếu không được can thiệp kịp thời.
Nhiều người vẫn nhầm lẫn rằng ADHD là kết quả của việc thiếu kỷ luật hay nuôi dạy sai cách, nhưng thực chất ADHD là bệnh lý liên quan đến chức năng não bộ, ảnh hưởng đến khả năng kiểm soát hành vi, sự tập trung và mức độ hoạt động của người bệnh.
Bệnh ADHD là gì trong y học?
Bệnh ADHD là gì trong góc nhìn y học? Đây là một hội chứng mà não bộ của người mắc gặp khó khăn trong việc điều phối hoạt động giữa vùng kiểm soát hành vi và vùng nhận thức. Sự mất cân bằng này khiến người bệnh thường có xu hướng:
- Tăng động: Luôn vận động, không thể ngồi yên
- Giảm chú ý: Khó duy trì sự tập trung trong thời gian dài
- Bốc đồng: Hành động không suy nghĩ, thiếu kiểm soát cảm xúc
>>>Tìm hiểu thêm: HPV là gì? Tác hại của virus HPV với nam và nữ giới
Triệu chứng ADHD là gì? Cách nhận biết qua các giai đoạn
Biểu hiện ở trẻ em
Để hiểu rõ triệu chứng ADHD là gì, cần xem xét biểu hiện qua từng giai đoạn phát triển, bắt đầu từ tuổi thơ. Ở trẻ nhỏ, ADHD thường biểu hiện rõ ràng và dễ nhận biết hơn người lớn.
- Dễ bị phân tâm khi học tập, không thể hoàn thành bài tập đúng thời gian
- Luôn nhúc nhích tay chân, leo trèo hoặc chạy nhảy quá mức
- Nói nhiều, chen ngang vào cuộc trò chuyện của người khác
- Gặp khó khăn khi phải ngồi yên, như trong lớp học hoặc bàn ăn
Biểu hiện ở người lớn
Nhiều người trưởng thành khi tìm hiểu bị ADHD là gì mới nhận ra rằng họ đã sống với hội chứng này trong nhiều năm mà không được chẩn đoán. Ở người lớn, triệu chứng có thể không quá rõ ràng nhưng vẫn ảnh hưởng lớn đến cuộc sống:
- Gặp khó khăn trong quản lý thời gian
- Hay quên, đặc biệt là trong công việc
- Không thể tập trung vào một việc trong thời gian dài
- Dễ nóng giận hoặc cảm xúc thay đổi thất thường
Chứng ADHD là gì và có nguy hiểm không?
Chứng ADHD là gì nếu không được điều trị? Đây là tình trạng không gây nguy hiểm trực tiếp đến tính mạng, nhưng có thể ảnh hưởng tiêu cực đến học tập, công việc, các mối quan hệ xã hội và thậm chí làm giảm chất lượng cuộc sống. Nếu không được hỗ trợ đúng cách, người mắc ADHD có nguy cơ cao bị trầm cảm, lo âu, hoặc nghiện các chất kích thích trong tương lai.
Trẻ ADHD là gì? Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ
Trẻ ADHD là gì và tại sao mắc hội chứng này?
Trẻ ADHD là gì? Đó là những trẻ em được chẩn đoán mắc hội chứng rối loạn tăng động giảm chú ý. ADHD không phải là lỗi của đứa trẻ hay cha mẹ, mà là một rối loạn sinh học có thể do nhiều nguyên nhân:
- Yếu tố di truyền: Nếu cha mẹ hoặc người thân trong gia đình mắc ADHD, trẻ có nguy cơ cao hơn.
- Sinh lý thần kinh: Các nghiên cứu cho thấy những vùng não điều khiển chú ý và hành vi ở người ADHD hoạt động không hiệu quả như bình thường.
- Môi trường khi mang thai: Thai phụ sử dụng rượu, thuốc lá, hoặc tiếp xúc với chất độc hại có thể ảnh hưởng đến thai nhi.
- Sinh non hoặc nhẹ cân: Trẻ sinh thiếu tháng hoặc nhẹ cân có tỷ lệ mắc ADHD cao hơn.
Phân biệt với các hội chứng khác: ADSD là gì?
Một số người nhầm lẫn giữa ADHD và một thuật ngữ khác là ADSD. Vậy adsd là gì? Thực tế, ADSD không phải là thuật ngữ chính thức trong y khoa mà thường là sự nhầm lẫn viết sai chính tả của ADHD hoặc ASD (Autism Spectrum Disorder - Rối loạn phổ tự kỷ). Mặc dù có một số biểu hiện tương đồng như khó tập trung, cả hai là các rối loạn khác nhau và cần được chẩn đoán độc lập.
Thuốc ADHD là gì? Điều trị và cách hỗ trợ hiệu quả
Thuốc ADHD là gì và có nên sử dụng?
Một trong những phương pháp điều trị hiệu quả nhất hiện nay là sử dụng thuốc. Vậy thuốc ADHD là gì?
- Nhóm thuốc kích thích thần kinh trung ương: Như methylphenidate, dexamphetamine... giúp cải thiện sự chú ý và kiểm soát hành vi.
- Nhóm thuốc không kích thích: Dành cho những người không phù hợp với thuốc kích thích hoặc gặp tác dụng phụ.
Việc sử dụng thuốc cần tuân theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa, không nên tự ý dùng vì có thể gây ảnh hưởng xấu đến não bộ.
Phương pháp không dùng thuốc
Bên cạnh thuốc, ADHD có thể được quản lý hiệu quả thông qua các phương pháp sau:
- Trị liệu hành vi nhận thức: Giúp người bệnh thay đổi thói quen tiêu cực, tăng cường khả năng tổ chức và kiểm soát cảm xúc.
- Đào tạo kỹ năng sống: Học cách sắp xếp thời gian, sử dụng lịch, danh sách công việc.
- Hỗ trợ giáo dục: Với trẻ ADHD, cần môi trường học tập phù hợp, tránh gây xao nhãng, và giáo viên có sự hiểu biết về tình trạng của trẻ.
- Tư vấn gia đình: Hướng dẫn cha mẹ hoặc người thân cách tương tác phù hợp với người mắc ADHD.
>>>Tìm hiểu thêm: Từ stalk có nghĩa là gì? Khi nào là hành vi đáng báo động
Qua bài viết, bạn đã hiểu rõ ADHD là gì, những dấu hiệu thường gặp và hướng điều trị phù hợp. Dù không thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng nếu được can thiệp sớm bằng liệu pháp hành vi, giáo dục và thuốc khi cần thiết, người mắc ADHD hoàn toàn có thể học tập, làm việc và sống hòa nhập bình thường. Nhận thức đúng là bước đầu để đồng hành hiệu quả cùng người bệnh.
