Đồng dao là món ăn tinh thần không thể thiếu trong tuổi thơ của trẻ em Việt. Đặc biệt, đồng dao về các con vật vừa vui nhộn, vừa sinh động giúp các bé làm quen với thế giới tự nhiên qua lời ca vần điệu, dễ nhớ, góp phần phát triển ngôn ngữ và cảm xúc.
- Con kiến
Con kiến mà leo cành đa
Leo phải cành cụt!
Leo ra, leo vào!
Con kiến mà leo cành đào
Leo phải cành cụt!
Leo vào, mà leo ra!
Kiến leo cành đa!
Leo ra mà leo vào!
Kiến leo cành đào!
Leo vào mà leo ra!
- Ngỗng và vịt
Ngỗng ta không chịu học
Lại khoa biết chữ rồi
Khi bị đưa sách ngược
Ngỗng cứ tưởng là xuôi
Cứ giả vờ đọc nhẩm
Làm vịt con tức cười!
Vịt con khuyên một hồi
Ngỗng ngỗng ơi học! học!
Ngỗng ngỗng ơi học! học!...
- Mèo đuổi chuột
Mời bạn lại đây
Tay nắm chặt tay
Đứng thành vòng rộng
Chuột luồn lỗ nho?
Chạy thẳng chạy mau
Mèo đuổi theo sau
Chuột cố chạy mau
Trốn đâu cho thoát
Thế rồi chú chuột
Lại sắm vai mèo
Co cẳng chạy theo
Chú mèo hóa chuột.
- Chim chích chòe
Chích chòe! Chích chòe!
Mày hót tao nghe!
Mày ru tao ngủ!
Tao ngủ cho say!
Mẹ tao đi chợ Tây
Mẹ tao đi chợ Đông
Mua về cho tao ba quả hồng
Tao cho chích chòe một quả.
Chích chòe! Chích chòe này!
Chích chòe! Chích chòe!
- Cô nhện
Vòng vòng cô Nhện vòng vòng!
Vòng vòng cô Nhện vòng quanh!
Kéo tơ mà dệt lưới
Chăm làm và khéo đẹp!
Chăm làm vào khéo tay!
Vo ve! Chú muỗi vo ve!
Mắc vào lưới Nhện!... Muỗi nằm rên la!...
Nhện ơi! Nhện thả tôi ra!
Nhện ơi! Nhện bắt tôi chi?
Mi là gian ác!
Mi hại bao người thì chớ hòng ra đây! Hừm!
Cái đồ muỗi ranh!
- Con mèo
Con mèo trèo lên cây cau
Hỏi thăm chú chuột đi đâu vắng nhà?
Chú chuột đi chợ đàng xa
Mua mắm, mua muối giỗ cha chú mèo!
- Con gà
Con gà cục tác lá chanh
Con lợn ủn ỉn mua hành cho tôi
Con chó khóc đứng, khóc ngồi
Bà ơi đi chợ mua tôi đồng riềng.
- Chú ếch
Có chú là chú ếch con
Hai mắt mở tròn nhảy nhót đi chơi
Gặp ai ếch cũng thế thôi
Hai cái mắt lồi cứ ngước trơ trơ
Em không như thế bao giờ
Vì em ngoan ngoãn biết thưa, biết chà.
- Con cá vàng
Bơi nhẹ nhàng
Trong bể nước
Đố ai bơi được
Như con cá vàng
- Gà mẹ đếm con
Cục… cục… gà mẹ đếm Một, hai, ba và nhiều
Đàn gà con vừa nở
Chẳng biết là bao nhiêu
Có hạt nắng bé xíu
Vừa rơi trên nền nhà
Thế là cả đàn gà
Ùa lên tranh nhau nhặt
Gà mẹ sợ con lạc
Cục cục đuổi theo sau.
- Kiến tha mồi
Con kiến trẻ xíu
Kéo đi từng đàn
Tha mồi mê mải
Chất đầy từng gian
Kiến đi trật tự
Chẳng hề giành nhau
Mỗi khi gặp bạn
Kiến chạm đầu chào
- Đàn ong vàng chăm chỉ
Ong vàng chăm chỉ
Tìm mật cho đời
Bay từ sáng sớm
Đến lúc hoàng hôn
Qua bao dặm đường
Hoa thơm cỏ lạ
Ong không mệt mỏi
Đầy ắp mặt thơm
- Đàn bướm
Bướm bay, bướm lượn
Bướm đậu nhành hoa
Khoe đôi cánh đẹp
Rực rỡ muôn màu
Bướm bay, bướm lượn
Bướm đón mùa xuân
Vàng xanh, đỏ tím
Bướm bay rợp trời.
- Con rắn
Nằm tận tít hang sâu
Trong bóng đêm mờ ảo
Có con rắn cuộn tròn
Thành hình như quả bóng
Lâu ngày thì bụng đói
Thè lưỡi đợi tìm mồi
Mắt liếc dọc liếc ngang
Chờ chuột con chạy tới
Vồ ngay bữa ăn ngon
Nhưng sao chẳng thấy gì
Rắn nằm im buồn bã.
- Rong và cá
Có cô rong xanh
Đẹp như tơ nhuộm
Giữa hồ nước trong
Nhẹ nhàng uốn lượn
Một đàn cá nhỏ
Đuôi đỏ lụa hồng
Quanh cô rong đẹp
Múa làm văn công.
- Các loài cá
No lòng phĩ dạ
Là con cá cơm
Không ướp mà thơm
Là con cá ngát
Liệng bay thoăn thoắt
Là con cá chim
Hụt cẳng chết chìm
Là con cá đuối
Nhiều năm, nhiều tuổi
Là cá bạc đầu
Đủ chữ, đủ câu
Là con cá đối
Nở mai, tàn tối
Là con cá hoa (cá cảnh)
Trắng muốt làn da
Là cá út thịt
Dài lưng, hẹp nách
Là cá lòng tong
Ốm yếu hình dung
Là con cá nhái.
- Con cua mà có hai càng
Đầu, tai không có bò ngang cả đời
Con cá mà có cái đuôi
Hai vây ve vẩy nó bơi rất tài
Con rùa mà có cái mai
Cái cổ thụt ngắn, thụt dài vào ra
Con voi mà có hai ngà
Cái vòi nó cuốn đổ nhà, đổ cây
Con chim mà có cánh bay
Bay cùng nam, bắc, đông tây tỏ tường.
- Đố bạn
Trèo cây nhanh thoăn thoát
Đố bạn biết con gì?
Đầu đội hai cái ná
Đúng là chú hươu sao
Hai tai to phành phạch
Đúng là chú voi to
Trông xem kìa, trông xem kìa! Ai đi như thế kia
Phục phà phục phịch, đúng là bác gấu đen.
- Cún con
Cún cao xa mẹ
Đã hai ngày rồi
Về nhà với bé
Cứ khóc liên hồi
Đêm thì không ngủ
Miệng gọi: - Mẹ ơi!
Rồi kêu ăng ẳng
Nước mắt tuôn rơi
Bé thương Cún lắm
Bế Cún vào phòng
Lấy tấm áo cũ
Lót cho Cún nằm
Bé nựng khe khẽ
Cún ngủ cho ngoan!
Rồi đây Cún sẽ
Canh nhà thật chăm
Bàn tay của bé
Dịu dàng chuyền hơi
Cún ngỡ tay mẹ
Gác mồm ngủ say.
>>> Xem thêm:
Gợi ý bài đồng dao giã gạo dễ học dễ thuộc cho bé mầm non
Tìm hiểu bài đồng dao dệt vải mang hơi thở làng nghề dân tộc
Thông qua những bài đồng dao về các con vật, các bé không chỉ học cách yêu thương động vật mà còn rèn luyện trí nhớ, khả năng phản xạ ngôn ngữ. Hãy cùng lưu giữ và lan tỏa giá trị văn hóa này để trẻ em hôm nay vẫn luôn biết yêu những lời ru ngày xưa.
