Trong thời đại hiện đại với guồng quay công việc và cuộc sống không ngừng nghỉ, “burn out” đang trở thành một vấn đề phổ biến, đặc biệt trong giới trẻ và dân văn phòng. Nhiều người cảm thấy kiệt sức, mất động lực và không còn hứng thú với công việc mình từng yêu thích. Vậy chính xác burn out là gì và làm thế nào để nhận biết, vượt qua tình trạng này?
Burn out là gì và nguyên nhân gây ra?
Trước tiên, hãy cùng tìm hiểu khái niệm burn out là gì. Burn out (kiệt sức tinh thần hoặc kiệt sức nghề nghiệp) là một trạng thái mệt mỏi kéo dài về thể chất, cảm xúc và tinh thần, thường xảy ra khi một người chịu áp lực liên tục mà không có thời gian nghỉ ngơi và phục hồi.
Burn out không chỉ đơn thuần là cảm giác mệt mỏi sau một ngày làm việc căng thẳng, mà là một tình trạng kéo dài, ảnh hưởng đến cả năng suất làm việc và sức khỏe tổng thể. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã chính thức công nhận burn out là một hiện tượng liên quan đến công việc, chứ không phải là một bệnh lý riêng biệt.
Nguyên nhân chính dẫn đến burn out có thể bao gồm:
- Áp lực công việc kéo dài: Thường xuyên làm việc quá sức, không có thời gian nghỉ ngơi đầy đủ.
- Môi trường làm việc độc hại: Thiếu sự hỗ trợ, bị cô lập, hoặc bị đối xử bất công.
- Thiếu kiểm soát công việc: Không có quyền quyết định trong công việc, bị giao việc quá sức.
- Kỳ vọng không thực tế: Tự tạo ra hoặc bị áp đặt mục tiêu quá cao, không phù hợp với khả năng.
- Thiếu cân bằng giữa công việc và cuộc sống cá nhân.
>>>Tìm hiểu thêm: Déjà vu là gì? Hiện tượng bí ẩn của tâm trí con người
Dấu hiệu nhận biết bạn đang bị burn out
Sau khi đã hiểu burn out là gì, bước tiếp theo là nhận biết các dấu hiệu để kịp thời can thiệp. Burn out không xảy ra trong một sớm một chiều mà phát triển âm thầm qua thời gian. Dưới đây là một số dấu hiệu phổ biến:
Mệt mỏi kéo dài: Dù ngủ đủ giấc, bạn vẫn cảm thấy không có năng lượng, không muốn làm gì.
Hiệu suất công việc giảm sút: Bạn không còn tập trung, dễ mắc lỗi và thường xuyên trì hoãn công việc.
Mất hứng thú: Không còn cảm giác yêu thích công việc hay các hoạt động thường ngày như trước.
Dễ nổi nóng, cáu gắt: Tâm trạng thay đổi thất thường, dễ bị kích động bởi những việc nhỏ.
Cảm giác vô nghĩa: Tự hỏi liệu những gì mình đang làm có ý nghĩa hay không, thậm chí là hoài nghi chính bản thân.
Triệu chứng thể chất: Đau đầu, rối loạn tiêu hóa, mất ngủ hoặc các vấn đề về tim mạch do stress kéo dài.
Việc nhận biết sớm những dấu hiệu này sẽ giúp bạn có biện pháp phòng tránh hoặc điều chỉnh trước khi tình trạng trở nên nghiêm trọng hơn.
Làm gì khi bị burn out? 5 bước phục hồi năng lượng hiệu quả
Nếu bạn đang cảm thấy mình rơi vào tình trạng kiệt sức, đừng lo lắng. Burn out là điều hoàn toàn có thể vượt qua nếu bạn biết cách chăm sóc bản thân đúng cách. Vậy làm gì khi bị burn out?
Tạm dừng để nghỉ ngơi
Đừng cố gắng làm việc quá sức khi cơ thể và tinh thần đang kêu cứu. Hãy dành thời gian nghỉ ngơi thực sự – có thể là một kỳ nghỉ ngắn ngày, hoặc đơn giản là rút bớt các đầu việc trong lịch trình hàng ngày. Sự tạm ngưng này sẽ giúp bạn hồi phục năng lượng và lấy lại sự cân bằng.
Thiết lập lại mục tiêu và kỳ vọng
Rất nhiều người bị burn out vì đặt ra những kỳ vọng không thực tế cho bản thân. Hãy nhìn nhận lại mục tiêu công việc và cuộc sống của bạn: điều gì là thật sự quan trọng? Có thể bạn cần giảm bớt một vài mục tiêu hoặc điều chỉnh tiến độ để phù hợp với sức khỏe và hoàn cảnh hiện tại.
Tìm sự hỗ trợ từ người thân hoặc chuyên gia
Nói chuyện với bạn bè, người thân hoặc đồng nghiệp có thể giúp bạn giảm tải áp lực và cảm thấy được chia sẻ. Nếu tình trạng burn out nghiêm trọng, đừng ngần ngại tìm đến các chuyên gia tâm lý để được tư vấn chuyên sâu.
Thay đổi môi trường sống hoặc làm việc
Một số trường hợp, nguyên nhân gây burn out đến từ môi trường làm việc độc hại. Nếu có thể, bạn nên cân nhắc thay đổi môi trường – từ việc chuyển phòng ban, thay đổi không gian làm việc, hoặc thậm chí là chuyển sang công việc mới phù hợp hơn với sở thích và khả năng.
Tạo thói quen chăm sóc bản thân
Duy trì giấc ngủ đều đặn, ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên, thiền hoặc yoga là những cách giúp bạn phục hồi thể chất và tinh thần hiệu quả. Hãy dành ít nhất 15-30 phút mỗi ngày chỉ để chăm sóc bản thân và làm điều bạn yêu thích.
Làm sao để phòng tránh burn out ngay từ đầu?
Phòng bệnh luôn tốt hơn chữa bệnh. Do đó, bên cạnh việc tìm hiểu burn out là gì, bạn cũng cần trang bị cho mình những thói quen sống lành mạnh và kỹ năng cân bằng công việc - cuộc sống để tránh rơi vào tình trạng kiệt sức.
Một số mẹo hữu ích bao gồm:
- Phân chia thời gian hợp lý: Sử dụng lịch trình cá nhân để đảm bảo bạn có thời gian nghỉ ngơi, thư giãn.
- Biết nói "không": Học cách từ chối những công việc không cần thiết hoặc vượt quá khả năng hiện tại của bạn.
- Thường xuyên kiểm tra trạng thái cảm xúc: Viết nhật ký cảm xúc hoặc tự đánh giá mức độ căng thẳng mỗi tuần.
- Giao tiếp hiệu quả: Đừng giữ áp lực trong lòng. Hãy chia sẻ với đồng nghiệp, cấp trên khi bạn cảm thấy quá tải.
- Tham gia các hoạt động ngoài công việc: Dành thời gian cho sở thích cá nhân, tham gia hội nhóm, câu lạc bộ giúp bạn kết nối xã hội và giảm stress.
>>>Tìm hiểu thêm: BMI là gì? Giải mã chỉ số quan trọng cho sức khỏe
Hiểu được burn out là gì và biết cách nhận diện cũng như xử lý tình trạng này là điều vô cùng quan trọng trong xã hội hiện đại. Nếu bạn cảm thấy mình đang kiệt sức, hãy cho phép bản thân được nghỉ ngơi, điều chỉnh kỳ vọng và tìm kiếm sự giúp đỡ. Cuộc sống không chỉ là công việc – hãy ưu tiên cho sức khỏe tinh thần và học cách yêu thương chính mình mỗi ngày.
