Đồng dao về con vật sống dưới nước là một phần không thể thiếu trong kho tàng văn hóa dân gian Việt Nam. Những bài vè ngắn gọn, dễ nhớ, giúp trẻ không chỉ vui chơi mà còn học hỏi về thế giới sinh vật dưới nước như cá, tôm, cua, ếch, tạo nền tảng phát triển toàn diện.
- Con ba ba
Thương con ba ba
Đội nhà đi trốn
Gặp con nước cuốn
Trôi tuột ra khơi
Gặp lúc im trời
Đội nhà đi dạo.
Bài đồng dao sử dụng hình ảnh con ba ba để mô tả hành trình phiêu lưu giữa thiên nhiên: khi thì bị nước cuốn, lúc thì yên ả đi dạo. Qua đó, bài đồng dao giúp trẻ nhận thức về sự thay đổi của thiên nhiên và môi trường sống dưới nước, từ đó khơi gợi trí tưởng tượng và khả năng kể chuyện.
- Con vịt
Quặc quặc, quạc quạc
Con vịt, con vạc
Có thương em tao
Thì lội xuống ao
Bắt ba con ốc
Thì lội xuống rộc
Bắt năm con rô
Thì lội xuống hồ
Bắt mười con diếc.
Bài đồng dao là lời kêu gọi nhẹ nhàng, mang tính nhắn nhủ giữa người và vật: nếu thương thì hãy xuống ao bắt ốc, bắt cá. Trẻ học được cách quan sát hành vi loài vật (vịt, vạc), đồng thời mở rộng vốn từ vựng về các loài thủy sinh như ốc, cá rô, cá diếc, cùng khả năng mô phỏng âm thanh tự nhiên: “quặc quặc”.
- Con cá biển
Cá biển cá bầy
Ăn ngày hai bữa
Là con cá cơm
Nhọn mồm nhọn mũi
Là con chào rao
Nhận hũ nhận vò
Là con cá nhét
Nở ra đỏ chẹt
Là con cá khoai
Đi ăn trộm hoài
Là con cá nhám
Khệnh khệnh khạng khạng
Là con cá căn
Già rụng hết răng
Là con cá móm
Bà đi lọm khọm
Là con cá bò
Ăn chẳng biết no
Là con cá hốc.
Đây là bài đồng dao mang tính liệt kê sinh động về nhiều loài cá biển với đặc điểm cụ thể của từng loại như: cá cơm, cá khoai, cá nhám, cá móm,... Trẻ sẽ học được đặc điểm ngoại hình, thói quen hoặc tính cách được nhân hóa của từng loài. Điều này kích thích trí nhớ, khả năng phân loại và cảm xúc thẩm mỹ trong việc quan sát thế giới động vật.
- Con cá vàng
Bơi nhẹ nhàng
Trong bể nước
Đố ai bơi được
Như con cá vàng.
Bài đồng dao ngắn gọn, dễ thuộc mô tả vẻ đẹp uyển chuyển của con cá vàng trong bể nước. Nó khơi gợi hình ảnh nhẹ nhàng, thi vị, giúp trẻ cảm nhận được sự thanh bình, đồng thời cổ vũ tinh thần thi đua lành mạnh qua câu đố “đố ai bơi được như con cá vàng”.
- Rong biển
Có cô rong xanh
Đẹp như tơ nhuộm
Giữa hồ nước trong
Nhẹ nhàng uốn lượn
Một đàn cá nhỏ
Đuôi đỏ lụa hồng
Quanh cô rong đẹp
Múa làm văn công.
Bài đồng dao nhân hóa rong biển thành một “cô gái đẹp” uốn lượn trong làn nước trong xanh, kết hợp với hình ảnh đàn cá nhỏ múa lượn xung quanh. Đây là sự kết hợp hoàn hảo giữa thực tế tự nhiên và trí tưởng tượng, giúp trẻ phát triển tư duy hình ảnh, óc thẩm mỹ và cảm xúc yêu thiên nhiên, yêu cái đẹp.
- Các loài cá
No lòng phỉ dạ
Là con cá cơm
Không ướp mà thơm
Là con cá ngát
Liệng bay thoăn thoắt
Là con cá chim
Hụt cẳng chết chìm
Là con cá đuối
Nhiều năm, nhiều tuổi
Là cá bạc đầu
Đủ chữ, đủ câu
Là con cá đối
Nở mai, tàn tối
Là con cá hoa (cá cảnh)
Trắng muốt làn da
Là cá út thịt
Dài lưng, hẹp nách
Là cá lòng tong
Ốm yếu hình dung
Là con cá nhái.
Bài đồng dao như một bản liệt kê mở rộng các loài cá với những đặc điểm nổi bật: cá cơm, cá chim, cá bạc đầu, cá ngát, cá hoa,… Mỗi câu đều là một phép nhân hóa thú vị, giúp trẻ vừa học được tên loài cá vừa hiểu được hình dạng, tập tính hoặc cách ứng xử. Qua đó, trẻ phát triển vốn từ, khả năng liên tưởng và yêu thích việc tìm hiểu thế giới dưới nước.
>>> Click để xem thêm:
Đồng dao cô và mẹ truyền cảm hứng cho bé đến lớp
Đồng dao cô và mẹ truyền cảm hứng cho bé đến lớp
Việc đọc đồng dao về con vật sống dưới nước cho bé nghe không chỉ là hình thức giải trí đơn thuần mà còn là cách nuôi dưỡng tâm hồn, phát triển tư duy ngôn ngữ và trí tưởng tượng. Đây chính là món quà dân gian giản dị nhưng đầy giá trị dành cho thế hệ tương lai.
